In steen gebeiteld

Wanneer schout Cornelis Thonisse Schraphage van de parochie en heerlijkheid Noordgouwe samen met schepen Pieter Haeijnt en Thonis Jan Loijsse op 30 november 1640 een inspectie uitvoeren naar de staat van het vervallen klooster Sion, vinden zij een in de muur ingemetselde steen met de volgende tekst: “Dit Clooster wert gefondeert ter eeren Gods en St. Jeronijmus bij Jan Lievense saliger gedachten in ’t Jaer Duijsent vier hondert tween dartich” (Dit klooster werd gesticht tot eer van God en van St. Jeroen ter nagedachtenis aan Jan Lievense in het jaar veertienhonderd tweeëndertig).

Kartuizerklooster

Als officiële stichtingsdatum werd 28 januari 1434 opgevoerd. Stichter Johannes Lievense schonk ruim 10 hectare grond aan het aan St. Jeroen gewijde klooster, waarop het klooster gebouwd werd. Het was het enige Zeeuwse kartuizerklooster.In 1458 bezat het klooster 36 hectare grond in de St. Jeroens polder. Deze 45 hectare grote polder was van een 1800 meter lange dijk voorzien.

Goederen onteigend

De kartuizers zullen het klooster in 1572 verlaten hebben. In dat jaar ondervond het veel schade door toedoen van “vrijebeuyters ende soldaten”. In het najaar van 1576 keerden zij even terug, tijdens de Spaanse bezetting, om na een paar maanden het klooster voor altijd te moeten verlaten. De kloostergebouwen werden verwoest en de goederen van de kartuizers onteigend. Zij vluchtten van Noordgouwe naar Antwerpen. In 1579 waren de kloostergebouwen verruïneerd en vervielen de goederen aan de Staat. Van het puin werden de dijken van Dreischor versterkt.

klooster Sion grafstenen
Twee grafzerkdelen van een monnik uit klooster Sion liggen naast de deur van de kerk in Noordgouwe

Middeleeuwse grafzerk

Naast de kerkdeur van Noordgouwe ligt een verticaal gespleten middeleeuwse grafzerk met inscriptie, afkomstig van het klooster Sion. Enkele jaren na de stormramp van 1953 zou de Kloosterweg worden verbreed. Daartoe moesten twee schamppalen van een inrit verdwijnen. Terwijl al één helft onder het zand lag, attendeerde een oplettende heer de werklieden erop dat het bijzondere stenen betrof. De stenen werden veilig gesteld. In 1971 was nog leesbaar:

“Hier rust…noch leyt hyer begraven PIETER WILLEMS…die sterfde IVe julius anno MCCCC ende LXV”

(Hier rust….. nog ligt hier begraven Pieter Willems …. die stierf 4 juli 1465).

Bedevaart

De boomrijke tuin van de broeders was enkele keren onderwerp van vernielzucht. In 1508 moesten veel jonge bomen het ontgelden. Een groep van maar liefst negen personen werd veroordeeld tot een bedevaart naar de Onze Lieve Vrouwe op Zee kapel in de duinen bij Haamstede. Zij moesten een bewijs meebrengen dat ze ook werkelijk in kapel geweest waren.

Bijbel en altaarstuk

In 1905 werd door de Provinciale bibliotheek in Middelburg een oude bijbel van Sion uit 1537 aangekocht. Eerder was deze in het bezit van de Zierikzeese familie Mulock Houwer. Het is de enige bijbel van alle kloosters in Zeeland die bewaard gebleven is. De vulgaatbijbel werd gedrukt door Guilelmi Boulle.

klooster Sion-bijbel
De bijbel met blindstempeling en koperen sloten ligt in een kluis van de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg

 

In het klooster hingen enkele kostbare schilderijen en bevond zich een 16e-eeuws altaarstuk. Dit zogeheten retabel wordt nu geëxposeerd in het Stadhuismuseum van Zierikzee.

klooster Sion altaarstuk
Het altaarretabel met een voorstelling van de verheerlijking op de berg Thabor. Christus wordt geflankeerd door Mozes en Elia. Onderaan de discipelen Jacobus, Johannes en Petrus. Circa 1550. Collectie Stadhuismuseum Zierikzee.

 

Op het land waar eens het klooster stond, worden nog steeds brokstukken gevonden van het gebouw, waaronder delen van geglazuurde stenen en van potten. Het terrein is grotendeels onbebouwd.

klooster Sion steen
Nog steeds worden er stenen van het klooster gevonden.